Foi fillo de Juan Núñez Pardo de Cela, cuxa liñaxe era oriúnda de Betanzos e da súa contorna (señoreaban por terras de Cela, Ambroa, Vilamourel, Medín, Callobre, San Pantaleón etc.), e de dona Constanza López de Aguiar, filla, por súa vez, de Rodrigo Afonso de Saavedra e de dona Teresa Rodríguez de Aguiar, cuxas respectivas liñaxes tiñan asento no bispado de Mondoñedo, onde desde antigo desfrutaban de singular prestixio e influencia. Os seus irmáns foron: Juan Núñez Pardo de Cela, que casou con Beatriz Rodríguez e foi alcaide de Viveiro por Gómez Pérez das Mariñas; unha nova Teresa Rodríguez de Aguiar, que estivo casada en primeiras nupcias con Alonso López de Saavedra e, en segundas, con Diego Sánchez de Ribadeneira; e Mayor Parda, casada con Juan Fernández de Cabarcos, señor de Canedo e Cabarcos. O mariscal Pardo de Cela estivo casado con dona Isabel de Castro, viúva de Galaor Mosquera e irmá da beata Constanza de Castro, tendo con ela dúas fillas: dona Constanza de Castro, que casou primeiro con Galaor Osorio e máis tarde con Fernán Ares de Saavedra, e dona Beatriz de Castro, que estivo casada con Pedro Fernández de Bolaño, señor da Casa de Torés. Ademais, nas súas últimas vontades consta a existencia dun fillo ilexítimo chamado Juan Núñez Pardo, ao que nomeou por voz no foro do couto de Frexulfe. 

​

Nos seus primeiros anos parece que Pardo de Cela estivo na órbita señorial dos Andrade, aos que os seus antecesores estaban unidos por vínculos de parentesco e alianza. Pero ao pouco de mediar o século xa está documentado por terras de Mondoñedo e vinculado á estirpe dos Vivero, primeiro pola tenencia dalgunhas fortalezas do seu recén estreado señorío –en 1452 consta que fixo preito homenaxe pola de Samarugo a dona Inés de Guzmán, viúva do contador Alonso Pérez de Vivero– e, algo máis tarde, polo exercicio da alcaldía de Viveiro, que antes desfrutaran outros familiares seus. Sobre esta base, o seu ascenso foi fulgurante: mantivo o control desta vila cando pasou a ser de reguengo, titulándose xustamente alcalde ena villa de Vivero por el Rey, noso señor, e converteuse ademais en justicia e comendeiro do obispado de Mondoñedo, cuxas rendas parece que desfrutou en arrendamento; só polo indicado, enténdese que Pardo de Cela adquirira un crecente peso no concerto nobiliario galego. En 1467, ao igual que outros grandes señores, Pardo de Cela sufriu o acoso da sublevación irmandiña, o que o obrigou a buscar refuxio fóra das súas terras; atopouno na vila de Ponferrada, onde tamén se resgardara don Pedro Álvarez Osorio, conde de Lemos. Desde alí, ambos os dous personaxes secundaron na primavera de 1469 a reacción señorial que iniciaran desde Portugal o arcebispo don Alonso II de Fonseca, Pedro Madruga de Soutomaior e Juan Pimentel, irmán do conde de Benavente. Nos anos seguintes, Pardo de Cela –adornándose agora co título de Mariscal– logrou acrecentar notablemente as súas rendas, co que o seu poder e influencia acabaron por facerse incontestables en boa parte do Norte galego, cotizándose á alza a súa presenza nos conflitos nobiliarios daquel tempo, dos que non sempre saíu ben parado. Á morte de Henrique IV, en decembro de 1474, foi un dos que se apresurou a recoñecer á raíña Isabel, aliñándose de seguido co bando que durante a guerra civil encabezaron en Galicia o conde de Lemos, o arzobispo Fonseca e o conde de Monterrei. Hai noticias da súa activa participación en diversas accións armadas e, así mesmo, dalgunhas das recompensas coas que o distinguiu a Coroa, tal como a confirmación dun xuro de 40.000 marabedís para o acostamento de vinte lanzas.

​

A partir de 1480, coa chegada do novo gobernador de Galicia, don Fernando de Acuña, a estrela de Pardo de Cela apagouse rapidamente. O enviado rexio, comisionado para instaurar a paz e a orde no reino galego, actuou con enerxía e determinación, logrando un ben sinalado éxito. A comezos de 1483 só se resistían á súa autoridade o conde de Lemos, que faleceu a comezos de febreiro, cando tiña posto cerco á cidade de Lugo, e o propio Pardo de Cela, que se matiña firma no bispado de Mondoñedo (os seus desencontros en Viveiro e o impago dos pedidos e contribucións extraordinarias do fisco real é moi probable que tiveran algo que ver). Ao cabo, rendida a fortaleza da Frouxeira e acosado pola campaña militar despregada contra el, foi apresado no Castro de Ouro e levado a Mondoñedo, onde foi procesado e condenado a morte. Consta que outorgou o seu testamento e codicilo os días 1 e 3 de outubro –estando recluido na casa do cóengo Fernán Balea– e que nas primeiras horas da tarde deste último día foi decapitado na praza maior mindoniense. O acontecemento alcanzou unha gran repercusión e xerou unha corrente mitificadora de aire popular que chegou até os nosos días e diluíu a realidade dos feitos; hoxe, a pesar do indicado, aínda goza de certa aceptación.  que en las primeras horas de la tarde de este último día fue decapitado en la plaza mayor mindoniense.

​

--

Bibliografía

 

J. Villaamil y Castro, “El mariscal Pardo de Cela”, en Galicia Histórica, 1 (1901), páxs. 83-98 e 147-163; E. Lence- Santar y Guitián, El mariscal Pardo de Cela y la Santa Hermandad, Mondoñedo, Tipografía del Centro de Acción Social Católica, 1930; F. Mayán Fernández, El mariscal Pedro Pardo de Cela a la luz de la nueva documentación histórica, Viveiro, Gráficas A. Santiago, 1962; J. M. Pardo Gayoso, El mariscal Pardo de Cela, último fruto heróico del otoño medieval gallego, La Carolina, Gráficas Impaca-Bibas, 1967; E. Pardo de Guevara y Valdés, El mariscal Pardo de Cela y la Galicia de fines del siglo XV, Lugo, Alvarellos, 1981; Los Señores de Galilcia. Tenientes y condes de Lemos en la Edad Media, A Coruña, Fundación Pedro Barrié de la Maza, 2000; “El mariscal Pardo de Cela. Una injusticia ejemplar”, en Torre de los Lujanes, 55 (2005), págs. 83-108; e El testamento del mariscal Pardo de Cela. Noticia del hallazgo y edición del documento, Santiago de Compostela, Instituto de Estudios Gallegos Padre Sarmiento, 2020 [anticipado nos Cuadernos de Estudios Gallegos, 60, 126 (2013), páxs. 171-223].

​

​